In de afgelopen jaren is er steeds vaker een tekort aan helium. Soms moeten we tijdelijk een maximum stellen aan het aantal heliumballonnen per klant, soms kunnen we zelfs helemaal geen helium geleverd krijgen. Het heliumtekort is wereldwijd te zien en helaas zal er niet snel een oplossing voor zijn. Wat is er aan de hand met helium? 

Voor we deze vraag kunnen beantwoorden, moeten we even uitleggen wat helium precies is en hoe het ontstaat. Helium is een natuurlijk gas dat wordt gevormd bij het radioactieve verval van bepaalde soorten gesteenten, metalen en mineralen. Op sommige plekken wordt ook helium gevonden in mineraalwater (met name in IJsland), in vulkanisch gas en in gasreserves. Helium is dus een natuurlijke grondstof en net als veel andere grondstoffen, is er geen eindeloze voorraad van beschikbaar op aarde. In de afgelopen tientallen jaren is het gebruik ervan sterk toegenomen en mede door marktbeslissingen in de VS in de jaren 90, is de prijs lang kunstmatig laag geweest. Dat bevorderde het grootschalige gebruik van helium op de consumentenmarkt.

Waar wordt helium voor gebruikt?
Helium is lichter dan lucht. Dat maakt het een ideaal gas om ballonnen mee te laten zweven. Maar helium (ook in vloeibare vorm) wordt voor nog veel meer dingen gebruikt: onder meer in de medische sector bij MRI-scans, in de ruimtevaart voor het schoonmaken van brandstoftanks en in gasontladingslampen. Zoals je misschien kan voorstellen krijgen zulke sectoren voorrang bij het verdelen van de beperkte heliumvoorraad.

Gevolgen voor heliumballonnen
Het gevolg van de heliumschaarste voor feestwinkels is dat er soms geen helium leverbaar is. Dan kunnen we korte tijd helemaal geen of maar een beperkte hoeveelheid heliumballonnen voor feestjes maken. Mogelijk moeten we permanent op rantsoen en zullen we een maximum gaan stellen aan het aantal heliumballonnen per klant. Dan kan je bijvoorbeeld nog wel een losse ballon kopen, maar geen hele trosjes meer. Uiteraard vinden wij dit enorm jammer, want heliumballonnen zijn zo leuk en feestelijk! 

Alternatieven voor helium
Na waterstof is helium het meest voorkomende element in het heelal. In het heelal wordt helium gevormd uit waterstof en het gas speelt een belangrijke rol in de energieproductie van sterren. Helium uit sterren kunnen we natuurlijk niet winnen en gebruiken voor toepassingen op aarde. Waterstof is dus wel nauw verbonden met helium en heeft ook de eigenschap om ballonnen te laten zweven. Het stijgvermogen is zelfs nog sterker dan helium en het is ook makkelijker te winnen. Een groot nadeel: het is enorm brandbaar. Dat maakt het ongeschikt voor veel toepassingen. Een knalfeestje is leuk, maar niemand zit te wachten op exploderende ballonnen.

Toekomst
Heliumgas dat eenmaal ‘ontsnapt’ is, is de aarde voorgoed kwijt aan de atmosfeer. Valt helium misschien te recyclen? In theorie wel, al zal daar een zeer complexe techniek en heel veel geld voor nodig zijn. Op korte termijn zal dit geen realiteit worden. Willen we over 100 jaar nog steeds helium kunnen gebruiken, zullen we toch een stuk zuiniger met deze grondstof om moeten gaan. Om de kostbaarheid te weerspiegelen, zou een heliumballon eigenlijk enkele tientallen euro’s duurder moeten zijn. Daar zit niemand natuurlijk op te wachten.

Kortom: op korte termijn zullen we creatief moeten zijn als het om heliumballonnen gaat. Door het heliumtekort zullen we minder heliumballonnen kunnen (ver)kopen. Gelukkig zijn er genoeg alternatieven, zoals ballonnenbogen- en pilaren, goede ophangtools voor gewone ballonnen en vrolijke folieballonnen op stokjes. Wij hopen op je begrip en vertrouwen erop dat we met z’n allen bewust kunnen omgaan met de grondstoffen die we hebben! Inspiratie nodig voor alternatieve feestversiering? We denken graag met je mee.